TOÀN YẾT
Tên thuốc: Scorpio Toàn yết, toan yet, bò cạp, bo cap, Buthus martensii Karsch
Tên khoa học: Buthus martensii Karsch
Họ Bò Cạp (Seorpionidae)
Bộ phận dùng: cả con hoặc đuôi riêng, nguyên con khô, không nát, còn cả đuôi là tốt
Thành phần hoá học: chứa albumin, chất béo và các chất khác chưa nghiên cứu.
Tính vị: vị mặn hơi cay, tính bình, độc.
Quy kinh: Vào kinh Can.
Tác dụng: khu phong, trấn kinh.
Chủ trị: trị động kinh, co giật, uốn ván, trị các chứng phong, xoay xẩm, miệng mắt méo lệch, bán thân bất toại.
. Co giật do sốt cao hoặc động kinh. Toàn yết hợp với Ngô công.
. Liệt mặt biểu hiện méo mắt và miệng, mắt nhắm không kín: Toàn yết phối hợp với Bạch phụ tử và Bạch cương tàm trong bài Khiên Chính Tán
. Uốn ván biểu hiện co cứng chân tay và gáy: Toàn yết hợp với Thiên nam tinh và Thuyền thoái trong bài Ngũ Hổ Truy Phong Tán.
. Co giật mạn tính do tiêu chảy lâu ngày do Tỳ hư biểu hiện co cứng bàn tay bàn chân: Toàn yết hợp với Ðảg sâm, Bạch thược và Thiên ma.
. Ðau đầu dai dẳng và đau do bệnh thấp. Toàn yết hợp với Ngô công và Bạch cương tàm.
Liều dùng: Ngày dùng 1 - 4 con hoặc 3 - 8 đuôi.
Cách Bào chế:
Theo Trung Y: Cách chế Toàn yết nhạt: đem bò cạp sống nhúng vào trong nồi nước sôi, vớt ra phơi khô...
Cách chế biến Toàn yết mặn: đem toàn yết tươi cho vào trong nước muõí
ngâm 6 - 8 giờ, sau lại nấu với nước muối, phơi âm Can cho khô (thường dùng).
Theo kinh nghiệm Việt Nam: Mua về (đã muối) bỏ đầu, phân.
Bảo quản: mùa hạ dễ chảy nước, mục nát, biến chất, sinh sâu bọ.
Kiêng kỵ: chứng phong do huyết hư thì không nên dùng. Cẩn thận dùng khi có thai.
Chú ý: Thuốc có độc, tránh dùng quá liều.
